Porreroak (Pertsonaiak)

Pertsonaiak

Inauterietan mozorroz janzten diren pertsonaiei “porrero” deitzen zaie. Baina porreroek hainbat pertsonaia irudikatzen dituzte, zein bere xehetasun eta elementu bereziekin.

Porreroen janzkera ez da uniformea, xehetasunetan aberatsa baizik, eta elementu gehienak landa lanean erabiltzen direnak dira. Banakako eta taldekako porreroak daude. Hauek dira taldekako mozorroak: “gizenak”, “zamarretakoak”, “hautsariak”, “farfailetakoak” eta “koloretakoak”.

Haurrek zera kantatzen diete “porreroei” atzean jarraika dituztenean: Porrero, atera babak lapikotik, atera bat, atera bi, atera hiru, atera lau, atera bost… eta egin jauzi handi bat!.

“Porreroek” haurren bat harrapatzen badute, errekara eraman eta aurpegia bustitzen diote, edo lokatzez zikintzen dute. Hori ekiditeko, haurrak elizako atarian babesten dira, leku hori debekatuta baitago porreroentzat.

Hiru udalerrietako bakoitzean porrero nagusi bat izendatzen da, eta agintea hartzen du dagokion herrian.

Denak
Nagusia
Taldekoa
Banakakoa
animalia
Erlijiosoa
Beste bat

Lasto gizona

Pertsonaia hau ez dago bizirik, baina inauterien erdigunean dago. Tamaina handiko panpin bat da, besoak gurutzean dituena. Zaku oihalez eta lastozko betegarriz egina. Badauka ikaragarrizko sudurra, txapel handia eta zapi gorria lepoan.

Azken urtean inguruan izandako gertaera txarrak irudikatzen ditu. Hori dela eta, Andoinen apaizak epaitu eta zigortu egiten du, eta sutan erretzen dute. Lasto gizona erretzeak berekin dakartza garbiketa eta gaitzen desagerpena.

Gizena

Zakuzko jantzia, lastoz betea, janzten duenaren silueta deformatu eta handitzen duena. Mugimendu motel eta moldakaitzak egiten ditu. Lastozko kapela bat eta aurpegia estaltzen dion maskara gorri bat daramatza. Era berean, puxika edo zurda bat darama, haurrak jotzeko.

Farfailetakoa

Farfaila ugariz apaindutako alkandora, behealdean farfailak dituen zaia, kaskabiloak gerrian eta praka zuriak gerriko horiarekin. Aurpegia beltzez margotuta darama, eta artilezko txano gorri, marroi edo beltz bat. Arto hosto batzuek aurpegia ezkutatzen diote, edo bestela muturrean lumak dituen txano batek. Eskuan egurrezko sarda.

Zamarretakoa

Blusa zuri batez eta gorputz osoko ardi larruzko bi zamarrez osatutako jantzia. Gerrian, zintzarri handiak dituen gerriko batez eusten dira. Mahoizko galtza urdinak, artilezko galtzerdiak eta abarkak hanketan lotuta. Gorriz margotutako aurpegia eta txano zuria, koloretako zintekin eta hurritz makila handi batekin.

Koloretakoa

Jantzi honetan, oso koloretsua den blusa bat nabarmentzen da. Soinean kaskabilo zerrenda bat edo bi gurutzatuta, eta zaia zuria, mahoizko praka urdinak, artilezko galtzerdiak eta abarkak hanketan lotuta. Aurpegia gorriz margotuta darama eta burua artilezko txano gorri batez estalita, txanoaren muturrean zaldi zurda bat zintzilik. Eskuan karraka bat edo txipli-txaplak (matraka) daramatza.

Hautsaria

Bisitarientzat beldurgarrienak, bisitarien oinetara errautsa jaurtitzen dutelako eta hori egiten uzten ez dietenen atzetik ibiltzen direlako, batez ere haurren atzetik. Goitik behera beltzez janzten dira, blusa beltz handi eta nasai batekin eta praka beltzekin. Antipar zuriak eta aurpegia ikatzez margotua. Zaku bat daramate, kapa kaputxadun gisara. Gainera, latorrizko ontzi bat daramate errautsa eramateko. Errauts hori, aldez aurretik, hainbat lekutan gordetzen dute, betetzeko.

Latorrigilea

Herririk herri lapikoak konpontzen ibiltzen ziren latorrigileei egiten zaie erreferentzia. Jentilen leizean aterpetzen ziren, edo herritarren baten lastategian, tokiren bat utziz gero.

Kasaka eta artisau larruzko mandarra janzten ditu, eta hainbat lapiko eta latorrizko ontzi daramatza, zarata ateratzeko. Txapel handi bat darama, eta bizar luzea.

Senargaia eta emaztegaia

Bikote bat alde erantzira jantzia, ezkongai arropekin, inguruan ezkondutako azkenen jantziekin, ustez. Bakoitzaren ezaugarriak gehiegikeriaz irudikatzen dituzte.

Autoritatea

Segizioaren amaieran joaten dira beti, kapa beltzak eta kapela luzeak jantzita. Eskuan hurritz makila handi bat daukate. Dena ondo doala zaintzeaz arduratzen dira.

Apaiza

Apaizarena egiten duen pertsonaia. Sotana eta kapela janzten ditu. Bere egitekoa da gazteak egoki portatzen direla zaintzea eta Lasto gizonaren kondena epaia irakurtzea.

Mezamutilak

Apaizari zaintza eta kondena lanetan laguntzen diote. Garai batean, intsentsu ontzi gisa erretako zaborra zeramaten eta bisitariei enbarazu egiten zieten. Gaur egun txingarrak dituen lapiko bat

Hartza

Falta ezin den pertsonaia honek lepoko uhaldun bat darama, artzainak ondo lotuta daukana, hartzak ihes egin ez dezan eta haurrak jazar ez ditzan, baina batzuetan askatu egiten da.

Kinkilaria

Pertsonaia hau urtean bizpahiru aldiz etortzen zen herriotara, eta ondo-ondo landutako bi armairu zeramatzan asto batean, non kinkila, josteko tresna txikiak, apaingarri merkeak, mahai tresnak etab. gordetzen baitzituen.

Atsoa (agurea)

Pertsonaia honek garai bateko gona luze eta ilunak janzten ditu, tokilla batekin eta mandar edo mantal batekin. Burua zapi batez estalita dauka. Ibiltzean bermatzeko makila bat darama, esfortzuaren eta lanaren ondorioak irudikatuz.

Odoltsua

Pertsonaia hau oso gutxi agertzen da, oso iheskorra da eta haurrak izutzen ditu. Bere gorputza gona luze beltzez estalita dago oinetaraino, eta ondo landutako maskara gorri eta beltza darama aurpegian. Puxika bat darama arma gisa, eta odolez beteriko balde bat.

Idiak

Lasto gizona paseatzen duen gurdiari bultza egiten diote. Porrero estalien antzera janzten dira, baina buruan idien uztarriari larruzko uhal sendoekin lotutako ilajea daukate. Haien gainetik, ardi larruzko zamarra bat botatzen da.